Μεταβολισμός Οστών – Ασβέστιο – Παραθυρεοειδείς Αδένες

Όπως παρατηρούμε, με βάση την παραπάνω παράγραφο, οι γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας (δηλαδή πριν την εμμηνόπαυση), βρίσκονται συνεχώς σε μια κατάσταση υπεροχής της σύνθεσης των οστών έναντι της καταστροφής, ή στη χειρότερη περίπτωση σε μια κατάσταση ισορροπίας. Όταν, όμως, μια γυναίκα μείνει έγκυος, αυτό αλλάζει άρδην το μεταβολισμό των οστών, προκαλώντας σημαντικές αλλαγές στο σκελετό, που μπορούν να ενέχουν και σημαντικούς κινδύνους.

Επειδή το έμβρυο εξαρτάται αποκλειστικά από τη μητέρα του για την τροφή, ώστε να έχει φυσιολογική σωματική διάπλαση, χρειάζεται και επάρκεια σε πρώτες ύλες για να συνθέσει το σκελετό του. Αυτές οι πρώτες ύλες είναι το ασβέστιο και ο φώσφορος και τις παίρνει από τη μητέρα, μέσω του πλακούντα.
Για να μπορεί μια μητέρα να παρέχει, όμως, στο έμβρυό της, τις κατάλληλες ποσότητες ασβεστίου και φωσφόρου, χρειάζεται να πληρούνται οι παρακάτω τρεις προϋποθέσεις:

1. Να προσλαμβάνει η ίδια, καθημερινά, μια επαρκή ποσότητα ασβεστίου και φωσφόρου με τη διατροφή ή με συμπληρώματα. Η μέση αναγκαία ποσότητα ασβεστίου έχει διερευνηθεί και βρεθεί από σημαντικές μελέτες ότι αντιστοιχεί περίπου σε 1300mg ημερησίως. Αυτή την ποσότητα προτείνει και στις κατευθηντήριες οδηγίες του και το Ινστιτούτο Ιατρικής των ΗΠΑ. Αυτή η ποσότητα δεν είναι ίδια για όλες τις γυναίκες, αλλά αποτελεί το μέσο όρο των αναγκών του πληθυσμού των εγκύων. Ο Ενδοκρινολόγος μας οφείλει να προσδιορίσει την ακριβή ποσότητα για κάθε γυναίκα, στηριζόμενος σε ειδικές ορμονικές μετρήσεις, εξατομικεύοντας τη διατροφή και αν χρειάζεται να προσθέσει και τα κατάλληλα συμπληρώματα.

2. Το έντερο της γυναίκας πρέπει να απορροφά επαρκώς το ασβέστιο. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να μην υπάρχει καμία διαταραχή στην λειτουργία του εντέρου. Παθήσεις που επηρεάζουν την ικανότητα του εντέρου να απορροφά το ασβέστιο περιλαμβάνουν τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, τη δυσανεξία στη λακτόζη, την κοιλιοκάκη, τις χρόνιες γαστρίτιδες κλπ. Η παρουσία οποιασδήποτε τέτοιας πάθησης, αλλάζει σημαντικά τις απαιτήσεις του σκελετού σε ασβέστιο και μπορεί να χρειάζεται ειδική αγωγή κατά τη διάρκεια της κύησης για να αποφύγουμε την οστεοπόρωση.

3. Να έχει επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D στο σώμα της. Η βιταμίνη D επηρεάζει την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο, αλλά καθορίζει και τη μοίρα του ασβεστίου. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D προκαλεί αυξημένες απώλειες ασβεστίου στα ούρα και ανεπαρκή ενσωμάτωση του ασβεστίου στα οστά. Η βιταμίνη D είναι μια ορμόνη που δεν υπάρχει σε σημαντικές ποσότητες στις τροφές. Συνεπώς ο όρος βιταμίνη είναι ανακριβής και καταχρηστικός. Η έκθεση του υγιούς δέρματος στην υπεριώδη ακτινοβολία κατά τους θερινούς μήνες (Μάιος-Σεπτέμβριος), αποτελεί τη μόνη ουσιώδη πηγή βιταμίνης D για τον άνθρωπο. Οι περισσότερες γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας στην πατρίδα μας εμφανίζουν έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D και χρειάζονται αναπλήρωση κατά τη διάρκεια της κύησης και όχι μόνο. Αυτό δε μπορεί να πραγματοποιηθεί με συμπληρώματα βιταμίνης D ή πολυβιταμίνες, γιατί δεν περιέχουν σημαντικές ποσότητες βιταμίνης D, αλλά απαιτεί φαρμακολογικές δόσεις της βιταμίνης D υπό ενδοκρινολογική καθοδήγηση.

Φυσιολογικά ο θηλασμός αποτελεί μια κατάσταση σημαντικού στρες για το μεταβολισμό της μητέρας συνολικά, ιδίως αν η μητέρα καλύπτει μόνο με το θηλασμό τις τροφικές ανάγκες του μωρού της. Ειδικά όσον αφορά τα οστά, η μητέρα μεταβιβάζει καθημερινά, μέσω του γάλακτος, μεγάλες ποσότητες ασβεστίου και φωσφόρου στο νεογνό της. Αυτό έχει ως συνέπεια να υπάρχει σοβαρός κίνδυνος οστεοπόρωσης και καταγμάτων αν δεν φροντίσει να έχει επαρκή πρόσληψη ασβεστίου με τη διατροφή ή σε συμπληρώματα. Και στο θηλασμό παίζει σημαντικό ρόλο η επάρκεια σε βιταμίνη D, καθώς και η καθημερινή πρόσληψη τουλάχιστον 1300mg ασβεστίου ημερησίως. Ιδανική φροντίδα είναι αυτή που περιλαμβάνει ενδοκρινολογική καθοδήγηση καθ’ όλη την κύηση και τη γαλουχία, προκειμένου να αποφευχθουν οι συνέπειες της ανεπάρκειας ασβεστίου ή βιταμίνης D στο σκελετό της θηλάζουσας μητέρας.

Ανεξάρτητα από την αιτία της δυσλειτουργίας του μεταβολισμού των οστών (αν η έγκυος έχει χαμηλή βιταμίνη D ή δεν προσλαμβάνει ασβέστιο με τις τροφές ή δεν απορροφά το ασβέστιο που βρίσκεται στις τροφές), το αποτέλεσμα είναι κοινό: οι οστεοκλάστες αναγκάζονται να κλέψουν ασβέστιο και φώσφορο από τα οστά για να τα μεταφέρουν στο έμβρυο. Οι ποσότητες ασβεστίου που μετακινούνται στο μωρό μας καθημερινά, είναι σημαντικές και μπορούν να οδηγήσουν σε ελάττωση της οστικής πυκνότητας. Αυτό έχει ως συνέπεια τα οστά να γίνονται λιγότερο ανθεκτικά στο στρες, τη φυσική δραστηριότητα ή μία πτώση. Αν αυξηθεί το στρες των οστών για οποιοδήποτε αιτία, μπορεί να παρουσιαστούν οστεοπορωτικά κατάγματα (όπως είναι τα σπονδυλικά κατάγματα). Ακόμα, όμως και αν δεν υπάρξει κάποιο οστεοπορωτικό κάταγμα, ο μακροχρόνιος κίνδυνος οστεοπόρωσης αυξάνει γιατί οι περισσότερες γυναίκες δεν καταφέρνουν ποτέ να επανακτήσουν πλήρως τις απώλειές τους σε ασβέστιο και φώσφορο, οπότε αυξάνει ο δια βίου κίνδυνος οστεοπόρωσης.

Ο μεταβολισμός του σκελετού στην κύηση και το θηλασμό αποτελεί (δυστυχώς) μια παραμελημένη πλευρά της περιγεννητικής ιατρικής στην πατρίδα μας. Στο ιατρείο μας, όμως, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα η εκπαίδευση των ασθενών μας σε αυτό το ζήτημα και η παροχή εξειδικευμένων επιστημονικων συμβουλών. Στόχος μας είναι να προστατεύσουμε αποτελεσματικά τις εγκύους και τα νεογνά τους, και να τους παρέχουμε τη βέλτιστη φροντίδα, τηρώντας τα υψηότερα στάνταρ παγκοσμίως. Στηρίζουμε κάθε απόφασή μας στα νεότερα επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα, με πίστη στις αρχές που πήραμε κατά την μακροχρόνια ακαδημαϊκή μας πορεία στην παγκοσμίου φήμης κλινική της οστεοπόρωσης του Πανεπιστημίου του Wisconsin, Madison, WI, αλλά και των υπολοίπων κέντρων όπου εκπαιδευτήκαμε ή εργαστήκαμε στις ΗΠΑ. Η θεραπευτική μας παρέμβαση λαμβάνει πάντα υπόψιν τις ιδέες και τις απόψεις των ασθενών μας, τους οποίους καθοδηγούμε εξατομικευμένα στην καλύτερη επιλογή.