Μεταβολισμός Οστών – Ασβέστιο – Παραθυρεοειδείς Αδένες

Σήμερα ζούμε σε μια εποχή, όπου η πρόοδος της επιστήμης έχει ανοίξει νέες οδούς που επιτρέπουν τον καλύτερο έλεγχο του ανθρώπινου σώματος και τη ρύθμιση μηχανισμών, που στο παρελθόν δε θα μπορούσαμε ούτε να φανταστούμε. Στον τομέα της διατροφής, και των στοιχείων που ρυθμίζουν το μεταβολισμό, έχουν γίνει άλματα, με πολλές διεθνείς δημοσιεύσεις να παρουσιάζονται καθημερινά, για να καταδείξουν τα οφέλη από μια πληθώρα παραγόντων, που αγνοούσαμε μέχρι πρόσφατα. Έτσι, σιγά σιγά εξοικειωθήκαμε με τις υπερ-τροφές, τις πολυ-βιταμίνες, τα ιχνοστοιχεία, τα συμπληρώματα, και τις μετρήσεις της συγκέντρωσης εξωτικών συστατικών του μεταβολισμού, που μπορούν να ληφθούν από τα πιο απίθανα μέρη του σώματος, όπως οι τρίχες, το δέρμα, το σάλιο, ακόμα και τα κόπρανα… Το ερώτημα που ξεπροβάλλει σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι “ποιο είναι το πραγματικό όφελος όλων αυτών των πρακτικών τον καθημερινό άνθρωπο;”

Παρότι εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως μπορούν να προβάλουν αιτιάσεις για τα σημαντικά οφέλη της αναπλήρωσης ή συμπλήρωσης της διατροφής μας με τα εντυπωσιακά προϊόντα της σύγχρονης «επιστήμης», πιθανόν αυτή η θεωρία τους να μην είναι και τόσο ακριβής. Ας τα δούμε ένα-ένα, ξεκινώντας σήμερα από τις βιταμίνες…

Οι βιταμίνες είναι προϊόντα του μεταβολισμού, που ο ανθρώπινος οργανισμός αδυνατεί να παράξει αυτοτελώς σε τέτοιες ποσότητες που θα κάλυπταν τις ανάγκες του. Οι βιταμίνες υπάρχουν σε σημαντικές συγκεντρώσεις στα διάφορα τρόφιμα, με τις μεγαλύτερες ποσότητες να βρίσκονται στα φυτικά προϊόντα. Για να καλύψουμε τις ανάγκες μας σε βιταμίνες, χρειάζεται να τρώμε από όλα τα φαγητά, μιας και κάθε τροφή έχει τις δικές της βιταμίνες και καμία τροφή δεν τις έχει όλες. Συνεπώς, εάν ένας άνθρωπος τρέφεται σωστά και δεν έχει προβλήματα απορρόφησης των βιταμινών από το έντερο, ή άλλη ασθένεια που επηρεάζει το μεταβολισμό των βιταμινών, δεν πρέπει ΠΟΤΕ να εμφανίζει ανεπάρκεια σε κάποια βιταμίνη, ιδίως ακολουθώντας τη μεσογειακή διατροφή, που είναι χαρακτηριστική της πατρίδα μας.

Η ανεπάρκεια κάποιας βιταμίνης είναι πολύ σπάνια, και όταν συμβεί εκδηλώνεται με χαρακτηριστικά έντονα συμπτώματα. Τυπικό παράδειγμα αποτελεί η ανεπάρκεια της βιταμίνης C, η οποία έχει σχεδόν εξαλειφθεί στο δυτικό κόσμο. Όταν ανεπαρκεί η βιταμίνη C, εμφανίζεται μια ασθένεια που ονομάζεται σκορβούτο, με τυπικές εκδηλώσεις της, την παρουσία αιμορραγιών από το στόμα και άλλους βλεννογόνους, καθώς και την εμφάνιση αιμορραγικού εξανθήματος στη βάση των τριχών του σώματος. Επειδή η ανεπάρκεια των βιταμινών είναι τόσο σπάνια, που σχεδόν δεν τη βλέπουμε ποτέ στην πατρίδα μας, ο καθημερινός άνθρωπος δε χρειάζεται κανένα βιταμινούχο συμπλήρωμα γενικής φύσης, χωρίς ιατρική συνταγή. Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα, ότι η πρόσληψη συμπληρωμάτων που περιέχουν βιταμίνες είναι κακή για τον οργανισμό, αλλά μόνο ότι ο μέσος άνθρωπος δεν τα χρειάζεται. Καλό είναι επίσης να θυμόμαστε ότι, αν η ποσότητα μιας βιταμίνης ξεπεράσει την απαραίτητη για τον οργανισμό, μπορεί να εμφανιστεί τοξικότητα, όπως στις περιπτώσεις των βιταμινών Β1, Β2, Β6, Β12, Α, Κ, φυλλικού οξέος ή παντοθενικού οξέος. Φυσικά για όλες τις παραπάνω βιταμίνες, η ανεπάρκειά τους χρήζει αναπλήρωσης, αλλά αυτό αποτελεί μέρος της θεραπείας ειδικών ασθενειών από τον ιατρό και δεν γίνεται με την χρήση μη συνταγογραφούμενων συμπληρωμάτων.

Αν και στην πραγματικότητα καμία βιταμίνη δεν είναι απαραίτητη σαν συμπλήρωμα σε άτομα που σιτίζονται σωστά, έχει βρεθεί ότι η χρήση συμπληρωμάτων βιταμίνης E σε μια ειδική – μεγάλη δοσολογία με ιατρική συνταγή, μπορεί να βοηθήσει ασθενείς με λιπώδη διήθηση του ήπατος, μια πάθηση του μεταβολισμού που χαρακτηρίζεται από παχυσαρκία, εναπόθεση λίπους γύρω από το συκώτι και προδιάθεση για σάκχαρο και καρδιαγγειακά επεισόδια. Μια εντυπωσιακή μελέτη προ ολίγων ετών απέδειξε ότι η χρήση της βιταμίνης E στα πλαίσια ενός ειδικού πρωτοκόλλου συγχορήγησης με το φάρμακο πιογλιταζόνη, ενισχύει τη δράση του φαρμάκου, οδηγώντας σε μεγαλύτερη ελάττωση του λίπους στο συκώτι. Να τονίσουμε, όμως, ότι η βιταμίνη Ε όταν χορηγήθηκε στους ίδιους ασθενείς από μόνη της, δεν είχε κανένα φαρμακευτικό αποτέλεσμα. Γι’ αυτό δεν ενδείκνυται η λήψη της βιταμίνης Ε από μόνη της, χωρίς συνταγή ιατρού, στα πλαίσια της θεραπείας της λιπώδους διήθησης του ήπατος.

Η βιταμίνη D αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση, γιατί δομικά μοιάζει πολύ με την ορμόνη κορτιζόλη και το φάρμακο κορτιζόνη και η δράση της είναι κυρίως ορμονική. Ακόμα και ο όρος βιταμίνη, χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικά για να την περιγράψει, γιατί σχεδόν καμία τροφή δεν περιέχει σημαντικές ποσότητες από αυτή. Φυσιολογικά, παράγεται από το δέρμα μετά την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλιακού φωτός, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Για να πραγματοποιηθεί η σύνθεσή της, χρειάζεται να μη χρησιμοποιήσουμε αντιηλιακό, και η εντατικότερη σύνθεσή της γίνεται από το δέρμα του κορμού, και όχι από τα άκρα. Στην πατρίδα μας τα τελευταία χρόνια υπάρχει σημαντική αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας, λόγω της τρύπας του όζοντος, και αυτή είναι υπεύθυνη για μεγάλο ποσοστό των περιστατικών καρκίνου του δέρματος. Γι’ αυτό, όλο και λιγότεροι άνθρωποι επιτρέπουν στο δέρμα τους να εκτεθεί στο άμεσο ηλιακό φως το καλοκαίρι, με συνέπεια η ανεπάρκεια της βιταμίνης D να έχει γίνει μια μάστιγα, που προσβάλει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού.

Η φυσιολογική λειτουργία της βιταμίνης D περιλαμβάνει τη ρύθμιση της απορρόφησης του ασβεστίου από το έντερο, την ελάττωση των απωλειών ασβεστίου στα ούρα, το χτίσιμο του σκελετού και την αποφυγή της οστεοπόρωσης. Εκτός από τα οστά παίζει σημαντικό ρόλο και στη λειτουργία των μυών, την αίσθηση της ισορροπίας, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, τη λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος και την ικανότητα αναπαραγωγής σε άνδρες και γυναίκες, ενώ σχετίζεται και με την αποφυγή των καρδιαγγειακών κινδύνων. Στην κύηση βοηθά όχι μόνο την υγεία της μητέρας, αλλά και τη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου, όσον αφορά το σκελετό και το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ανεπάρκειά της βιταμίνης D σχετίζεται με την οστεοπόρωση και τα κατάγματα, τις πέτρες στα νεφρά (νεφρολιθίαση), την υπογονιμότητα, τις λοιμώξεις του αναπνευστικού, τα καρδιαγγειακά επεισόδια, τη μυϊκή αδυναμία και τις κράμπες. Στην περίπτωσή της, όμως, η λήψη συμπληρωμάτων δεν μπορεί να θεραπεύσει την ανεπάρκεια, γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται υψηλές δόσεις αναπλήρωσης, και άρα συνταγή ιατρού, για να επιτύχουν τις φυσιολογικές τιμές. Η πρόσληψη ποσοτήτων μεγαλύτερων από τις αναγκαίες οδηγεί σε τοξικότητα, κάτι που απαιτεί τακτική μέτρηση των συγκεντρώσεων στο αίμα και μακροχρόνιο έλεγχο με ειδικά θεραπευτικά πρωτόκολλα για τη σωστή ρύθμιση της δόσης αναπλήρωσής της.

Μεγάλο μέρος του πληθυσμού μας θεωρεί ότι η λήψη χυμών εσπεριδοειδhappy-peopleών (πορτοκαλάδα ή λεμονάδα) ή συμπληρωμάτων βιταμίνης C, κατά τη διάρκεια ενός κρυολογήματος ή μιας γριππώδους συνδρομής βοηθά στην ταχύτερη αποκατάσταση της υγείας μας. Παρότι η διάδοση αυτής της πρακτικής είναι εντυπωσιακή, αυτή προέρχεται από τα παλιά χρόνια όπου τα εσπεριδοειδή δεν ήταν ευρέως διαθέσιμα σε όλο τον πληθυσμό. Τότε η ανεπάρκεια της βιταμίνης C ήταν συχνή, οπότε και η πρόσληψη ποσοτήτων με τη διατροφή είχε πραγματικό θεραπευτικό αποτέλεσμα γιατί ενίσχυε το ανοσοποιητικό σύστημα. Στη σημερινή εποχή, αν κάποιος τρέφεται σωστά, δηλαδή τρώει φρούτα κάθε μέρα, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ή απόδειξη ότι η χρήση συμπληρωματικής βιταμίνης C κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης βελτιώνει τη διάρκεια ή τη βαρύτητα του κρυολογήματος.

Αντίθετα με τα παραπάνω, η καθημερινή χρήση βιταμίνης C για όλο το έτος, βρέθηκε να ωφελεί τις εξής κατηγορίες ατόμων με επαρκείς ποσότητες βιταμίνης C: σκιέρ που αθλούνται εντατικά, μαραθωνοδρόμους που προπονούνται καθημερινά και στρατιωτικούς που εργάζονται σε πολικά κλίματα. Όφελος είχαν επίσης άτομα με χρόνια άσθμα και αλλεργική βρογχίτιδα, μιας και σε αυτούς μειωνόταν η συχνότητα εμφάνισης παροξυσμών. Τέλος, υπήρξε ελάττωση της διάρκειας του κοινού κρυολογήματος για παιδιά και ενήλικες κατά περίπου μία ημέρα, μόνον όταν η βιταμίνη C λαμβανόταν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Στο ιατρείο μας, παρέχουμε εμπεριστατωμένες διατροφικές συμβουλές, και καθοδήγηση όσον αφορά τη χρήση σκευασμάτων που περιέχουν μέταλλα, ιχνοστοιχεία ή άλλα συμπληρώματα διατροφής. Η συνεχής έρευνά μας στις θρεπτικές διαταραχές που προκαλούνται από χειρουργικές επεμβάσεις στο γαστρεντερικό σύστημα εγγυάται επιτυχία στην αντιμετώπιση ακόμα και αυτών των ιδιαίτερα δύσκολων καταστάσεων. Η εμπειρία μας από την εκπαίδευση και συνεχιζόμενη ερευνητική συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Northwestern University, Chicago, IL και University of Wisconsin, Madison, WI των ΗΠΑ εγγυάται για την επιτυχία της αγωγής που θα προτείνουμε. Οι παθήσεις που μεταβάλλουν την πρόσληψη ή το μεταβολισμό αυτών των στοιχείων αποτελούν αντικείμενο συνεχούς έρευνας για μας, με συνέπεια να συνδιαμορφώνουμε τις οδηγίες των διεθνών επιστημονικών οργανισμών (The Endocrine Society, American Association of Clinical Endocrinologists, International Society for Clinical Densitometry, American Society for Bone and Minerals Research, American Diabetes Association και American Thyroid Association).

Η θεραπευτική μας προσέγγιση έχει στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μας και την επιτυχή αντιμετώπιση της πάθησής τους με τον καλύτερο τρόπο. Η τελική επιλογή θεραπευτικής στρατηγικής ενσωματώνει πάντα τις ιδέες και απόψεις του ασθενούς και σέβεται απόλυτα τις προσωπικές του προτιμήσεις.