Θυρεοειδής

Όταν κάποια αιτία προκαλεί την ελάττωση των ορμονών Τ4 ή/και Τ3 στο αίμα, και κατά συνέπεια σε αύξηση της συγκέντρωσης της ορμόνης TSH στο αίμα, τότε έχουμε υποθυρεοειδισμό ή ανεπάρκεια του θυρεοειδούς. Αυτό έχει ως συνέπεια την εκδήλωση κάποιων συμπτωμάτων, όπως έντονη κόπωση, ακόμα και μετά από έναν καλό ύπνο (ακόμα μετά από 8, ή και περισσότερες ώρες), ελαττωμένη ενέργεια και διάθεση στην καθημερινότητά μας, ΜΙΚΡΗ, αλλά ακούσια αύξηση βάρους (κατά μέσο όρο 3-4 κιλά), δυσκολία στην απώλεια βάρους (ανεξαρτήτως προσπάθειας), δυσκοιλιότητα, αίσθημα πρηξίματος στην κοιλιά, κατακράτηση υγρών με οίδημα στα άκρα ή τα βλέφαρα, εκνευρισμό, δυσχέρεια συγκέντρωσης της σκέψης μας, αύξηση του μεσοδιαστήματος μεταξύ των καταμήνιων κύκλων στις γυναίκες (κύκλος 30 ή και περισσοτερών ημερών), πόνο στις αρθρώσεις ή τους μύες, τριχόπτωση, εύθρυπτα νύχια και πολλά άλλα.

Οι συχνότερες αιτίες του υποθυρεοειδισμού είναι οι παρακάτω:
Ι. Νόσος Hashimoto (αυτοάνοση νόσος που καταστρέφει το θυρεοειδή μέσω ειδικών αντισωμάτων).
ΙΙ. Φάρμακα (κυρίως η αμιοδαρόνη, το λίθιο και διάφορα ψυχιατρικά φάρμακα).
ΙΙΙ. Χρόνια μη-ειδική θυρεοειδίτιδα (μη αυτοάνοση μορφή υπολειτουργίας του θυρεοειδούς, που μπορεί να συνυπάρχει με θερμούς ή ψυχρούς όζους).
IV. Ιστορικό θυρεοειδεκτομής (χειρουργείο αφαίρεσης του θυρεοειδούς).
V. Προηγούμενη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.

Η κλινική εικόνα που παρατηρεί ο ιατρός, καθώς και τα ευρήματα από την εξέταση των ασθενών, αποδεικνύουν την παρουσία του υποθυρεοειδισμού στην πλειοψηφία των σοβαρών περιπτώσεων της νόσου, όταν δηλαδή τα ορμονικά επίπεδα είναι πολύ χαμηλά. Τονίζουμε όμως ότι όλες οι ασθένειες του θυρεοειδούς μοιάζουν με πολλές σωματικές, αλλά και ψυχολογικές/ψυχιατρικές νόσους. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε εξέταση από ειδικό για να βρούμε την αιτία του προβλήματος. Αν κάνουμε εξετάσεις αίματος σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό, τα Τ4 και Τ3 μπορεί να είναι ελαττωμένα, ενώ το TSH είναι αυξημένο. Σε πολλούς όμως ασθενείς, τα συμπτώματα είναι ήπια και η εξέταση με ελάχιστα ευρήματα. Αν μετρήσουμε τις συγκεντρώσεις των ορμονών στο αίμα σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί και να μη βρούμε παθολογικές τιμές, χωρίς αυτό να αποκλείει τη νόσο. Ο υπέρηχος μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την αιτία, αλλά και να διαγνώσουμε συνυπάρχουσες ασθένειες του θυρεοειδούς.

Η διάγνωση του υποθυρεοειδισμού στηρίζεται στο συνδυασμό της ανεύρεσης παθολογικών ορμονικών τιμών στο αίμα, και της παρουσίας τυπικών συμπτωμάτων. Αυτό ονομάζεται κλινικός υποθυρεοειδισμός. Όταν η συγκέντρωση της ορμόνης TSH είναι ήπια αυξημένη, και οι ασθενείς ασυμπτωματικοί, αυτό ονομάζεται υποκλινικός υποθυρεοειδισμός. Σε αυτή την περίπτωση ο ιατρός θα πρέπει να αξιολογήσει με βάση ειδικά κριτήρια την ανάγκη για θεραπεία του ασθενούς, μιας και συχνά μπορεί η θεραπεία να μην είναι απαραίτητη ή να είναι ακόμα και επιβλαβής. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις, όπου η συγκέντρωση της ορμόνης TSH στο αίμα είναι φυσιολογική, όμως τα επίπεδα δε θεωρούνται ικανοποιητικά για τους στόχους της θεραπείας (πχ γονιμότητα, κύηση κλπ.), οπότε ο ασθενής θεραπεύεται σαν να έπασχε από κλινικό υποθυρεοειδισμό. Συνεπώς, καλό είναι η απόφαση για το αν υπάρχει πρόβλημα υποθυρεοειδισμού να μην βασίζεται στο φυσιολογικό εύρος των εργαστηρίων, αλλά να υπάρχει συναξιολόγηση των ειδικών συνθηκών που επηρεάζουν τον κάθε ασθενή απο το θεράποντα ενδοκρινολόγο.

Όταν ο υποθυρεοειδισμός προκαλείται από τη νόσο Hashimoto, τότε τα αντισώματα κατά της θυρεοειδική υπεροξειδάσης (Anti-TPO) αυξάνουν πολύ στο αίμα, και μπορούν να ξεπεράσουν σε συγκέντρωση, ακόμα και τις 5000 μονάδες (φυσιολογικό <5). Μια τιμή τόσο πολύ αυξημένη, αποδεικνύει ότι αιτία του υποθυρεοειδισμού είναι η νόσος Hashimoto. Δεν υποδηλώνει τίποτα άλλο όσον αφορά τη βαρύτητα της ασθένειας, ή τη σημασία της νόσου. Επίσης οι αλλαγές στη συγκέντρωσή των αντισωμάτων αυτών με το χρόνο, δεν επηρεάζουν ούτε την εξέλιξη της νόσου ούτε και τη θεραπεία. Γι’ αυτό, η Αμερικανική Εταιρία Θυρεοειδούς προτείνει να μην μετρώνται αυτά τα αντισώματα τακτικά, αν βρεθούν αυξημένα.

Όσον αφορά τα αντισώματα κατά της θυρεοσφαιρίνης (Tg-Abs), αυτά δεν αποτελούν δείκτη δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς, ούτε οδηγούν σε κάποια συγκεκριμένη ασθένεια στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων. Πολύ συχνά ανευρίσκονται αυξημένα σε άτομα που δεν πάσχουν από καμία πάθηση του θυρεοειδούς, ενώ κάποιες φορές υποδηλώνουν την παρουσία της νόσου Hashimoto. Η μόνη κλινική τους χρησιμότητα πέραν της αρχικής διάγνωσης της νόσου Hashimoto, είναι στη θεραπεία και τη μακροχρόνια παρακολούθηση ασθενών με διαφοροποιημένο καρκίνο του θυρεοειδούς (θηλώδες και θυλακιώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς). Η Αμερικανική Εταιρία Θυρεοειδούς προτείνει να μην μετρώνται σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό ποτέ!

Όλες οι μορφές του υποθυρεοειδισμού αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με την κατάλληλη θεραπεία, η οποία στοχεύει στην αναπλήρωση των ορμονών στο σώμα, έτσι ώστε τα επίπεδά τους να ομοιάζουν με αυτά των υγιών ατόμων. Τα φάρμακα που δίνουμε στον υποθυρεοειδισμό δε έχουν καμία παρενέργεια αν δίνονται στην κατάλληλη δόση, ανεξάρτητα σκευάσματος.

Όσο και αν η θεραπεία φαίνεται απλή, έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια ότι σε μια μεγάλη μερίδα ασθενών, η αναπλήρωση των θυρεοειδικών ορμονών υπερβαίνει τις πραγματικές ανάγκες του σώματός. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι θεραπευτικές επιλογές οδηγούν σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις ορμονών από τις απαιτούμενες, οδηγώντας σε επιπλοκές σαν κι αυτές που παρατηρούνται στον υπερθυρεοειδισμό (ταχυπαλμίες, οστεοπόρωση, άγχος). Προκειμένου να αποφευχθούν αυτά τα προβλήματα, η Αμερικανική Εταιρία Θυρεοειδούς και η Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρία προτείνουν την εξατομίκευση των θεραπευτικών στόχων στον υποθυρεοειδισμό, στοχεύοντας σε υψηλότερες τιμές TSH στους ηλικιωμένους, και χαμηλότερες τιμές στους νεότερους ασθενείς. Άλλες παράμετροι που μπορούν να ληφθούν υπόψιν εκτός της ηλικίας είναι η καρδιακή λειτουργία, οι συγκεντρώσεις της χοληστερίνης (που επηρεάζονται άμεσα από τις ορμόνες του θυρεοειδούς), η επιθυμία τεκνοποίησης κλπ.

Η απάντηση είναι ΝΑΙ! Οι ελαττωμένες ορμόνες του θυρεοειδούς προκαλούν την επιβράδυνση του ρυθμού της καρδιάς, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ή/και αναπνευστική ανεπάρκεια. Η επιβράδυνση του ρυθμού λειτουργίας του εγκεφάλου μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε κώμα ή θανατο. Σε περίπτωση κύησης υπάρχει ο κίνδυνος αποβολής ή γέννησης παιδιών με νοητική ή/και κινητική υστέρηση.

Συνεπώς ο υποθυρεοειδισμός είναι μια ασθένεια συχνή, σημαντική και σοβαρή αν μείνει αθεράπευτη. Είναι στο χέρι μας να την αντιμετωπίσουμε κατάλληλα και να αποφύγουμε τις επιπλοκές της.

Το ιατρείο Ρόδη Δ. Παπαρώδη παρέχει υπηρεσίες υψηλότατου επιπέδου σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό, ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρίας Θυρεοειδούς και της Αμερικανικής Ενδοκρινολογικής Εταιρίας, στις οποίες συμμετέχει ενεργά με ομιλίες, παρουσιάσεις ερευνητικού έργου και συμμετοχή σε ομάδες εργασίας, και από τις οποίες έχει βραβευθεί πολλάκις τα τελευταία έτη. Η αντιμετώπιση των παθήσεων του θυρεοειδούς περιλαμβάνει πάντα την ενεργό συμμετοχή των ασθενών, καθώς η κάθε θεραπευτική μας παρέμβαση λαμβάνει υπόψιν τις προτιμήσεις, επιλογές και αξίες ζωής των ασθενών μας.