Δημοσιευθέν στην εφημερίδα “Πελοπόννησος” στο ένθετο “λόγοι υγείας” της Τετάρτης 30 Απριλίου 2014.
Ο μεταβολισμός ελέγχεται από ένα μεγάλο αριθμό ορμονών, οι οποίες καθορίζουν την ποσότητα των θερμίδων που χρειαζόμαστε για να συντηρήσουμε τον οργανισμό μας, αλλά και τη συχνότητα και ένταση του αισθήματος της πείνας, καθώς και το είδος του φαγητού που προτιμούμε για τη διατροφή μας. Ο πρωταρχικός σκοπός αυτού του μηχανισμού είναι να παραμείνουμε υγιείς και να διατηρήσουμε τις λειτουργίες του σώματός μας στο ακέραιο. Κάποιες από τις ορμόνες παράγονται περιφερικά στους ενδοκρινείς αδένες, ενώ άλλες παράγονται στον εγκέφαλο, μέσω του υποθαλάμου και της υπόφυσης.
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί ένα έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον για τη διαλεύκανση των μηχανισμών που ελέγχουν τον μεταβολισμό και συνεπώς και το βάρος του σώματος. Τα ευρήματα είναι ανατρεπτικά και εντυπωσιακά.Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πόσο νωρίς ξυπνάμε σε καθημερινή βάση. Όσο και αν αυτό φαίνεται περίεργο, μια νέα μελέτη διεπίστωσε μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης στο πρωινό φως και της διατήρησης φυσιολογικού βάρους. Οι άνθρωποι που εκτίθενται καθημερινά στο έντονο πρωινό φυσικό φως, μεταξύ 8 π.μ. και 12 το μεσημέρι – βρέθηκαν να έχουν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος από αυτούς που λαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της έκθεσης στο φως από το απόγευμα και μετά.
Μια εξειδικευμένη ερευνητική ομάδα στο τμήμα της Ενδοκρινολογίας του Northwestern Universityστο Σικάγο, μέλος της οποίας ήταν και ο γράφων, μελετά επί χρόνια τους κιρκαδιανούς ρυθμούς και την επίπτωσή τους στο μεταβολισμό, τη μακροζωία και τη σωματική υγεία στο σύνολό της. Με τη μελέτη αυτή ανακάλυψαν τον τρόπο για να υπολογίσουν τις επιπτώσεις της διάρκειας της έκθεσης στο φως και της έντασης του φωτός στο σωματικό βάρος. Για κάθε μία ώρα μετά το πρωί, κατά την οποία ένα άτομο λαμβάνει την πλειοψηφία της έκθεσής του στο φως, ο δείκτης μάζας σώματος (BMI) αυξάνει κατά 1,22Kg/m2. Μάλιστα, το βάρος του σώματος θα μπορούσε να αυξηθεί ακόμα και κατά 15 κιλά σε όποιοn εκθέτει τον εαυτό του στον ήλιο αργά το απόγευμα αντί για το πρωί.
Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή το έντονο πρωινό φως συγχρονίζει τους 24ωρους κιρκαδιανούς ρυθμούς, που εμπλέκονται με τη σειρά τους στηρύθμιση του βασικού μεταβολικού ρυθμού και του ενεργειακού ισοζυγίου. Σε αυτή τη διεργασία κεντρικός είναι ο ρόλος τηςεγκεφαλικής ορμόνηςμελατονίνης, η οποία μαζί με την κορτιζόλη και την αυξητική ορμόνη ρυθμίζουν τον ύπνο, το βασικό μεταβολικό ρυθμό, την παραγωγή τριγλυκεριδίων και σακχάρου στο ήπαρ και τη σύνθεση του λίπους. Μέσω αυτών καθορίζουν το βάρος του σώματος και τη σύστασή του σε λίπος. Διαταραχές της έκκρισης της μελατονίνης που προέρχονται από κακή υγιεινή του ύπνου (έλλειψη ύπνου ή άστατο ωράριο ύπνου) σχετίζονται με την εμφάνιση παχυσαρκίας, διαβήτη, δυσλιπιδαιμίας (χοληστερίνης), αλλά και καρδιαγγειακών συμβάντων. Σε άλλες – εξίσου ενδιαφέρουσες – μελέτες βρέθηκε ότι η έκθεση σε έντονο φυσικό φως αργότερα την ημέρα, αλλά και η έκθεση σε τεχνητό φως τη νύχτα σχετίζονται με αυξημένη παχυσαρκία.
Όλες αυτές οι μελέτες συγκλίνουν στο ότι θα πρέπει κάθε ημέρα της ζωή μας να περιλαμβάνει επαρκή νυχτερινό ύπνο, και πρωινό ξύπνημα νωρίς, διότιη υγιεινή του ύπνου συνδέεται με την υγεία γενικότερα, αλλά και ειδικότερα όπως αποτυπώνεται και στο βάρος του σώματος.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την επίδραση του φωτός και του ύπνου στο μεταβολισμό και το σωματικό βάρος, αλλά και για εξατομικευμένες συμβουλές για τη διατροφή, το μεταβολισμό, και μια πιο υγιεινή ζωή, απευθυνθείτε στο ιατρείο μας, που βρίσκεται στην οδό Γεροκωστοπούλου 24, Πάτρα, τηλ 2610-222.176. Το email μας είναι: rodis@paparodis.gr.
