Ενδοκρινολογία της Κύησης – Εμβρυομητρική Ενδοκρινολογία

Ο επιστημονικός ορισμός της παχυσαρκίας βασίζεται στη μέτρηση του δείκτη μάζας-σώματος (ΒΜΙ). Όταν αυτός ο δείκτης ξεπερνά τα 30, ο ασθενής ονομάζεται παχύσαρκος. Όταν ο δείκτης αυτός ξεπερνά τα 35, η πάθηση ονομάζεται σοβαρή παχυσαρκία, ενώ αν ξεπερνά τα 40, η ασθένεια ονομάζεται νοσογόνος, γιατί αποτελεί αιτία σημαντικής νοσηρότητας. Για να υπολογίσουμε το δείκτη μάζας-σώματος διαιρούμε το βάρος του ατόμου σε κιλά, με το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα [ΒΜΙ=Βάρος/(Ύψος)2]. Ένας αυτόματος υπολογιστής του δείκτη βρίσκεται στην ιστοσελίδα του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ, εδώ.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής στις ανεπτυγμένες κοινωνίες περιλαμβάνει ελάχιστη ή μηδενική σωματική άσκηση και διατροφή με τροφές υψηλού ενεργειακού περιεχομένου και ελαττωμένης διατροφικής αξίας. Ιδιαίτερα, η τακτική χρήση έτοιμου φαγητού, οδηγεί σε συσσώρευση θερμίδων και συστατικών με βλαπτική επίδραση στο μεταβολισμό και το σωματικό βάρος. Παράλληλα, η αλόγιστη καθιστική ζωή, με απεριόριστες ώρες χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών και τηλεόρασης έχει ως συνέπεια τη σημαντική ελάττωση των θερμίδων που καταναλώνουμε στην καθημερινότητά μας. Η συνδυασμένη δράση αυτών των παραγόντων αυξάνει δραματικά τον αριθμό των ανθρώπων που πάσχουν από παχυσαρκία. Πιο ευάλωτοι είναι οι πληθυσμοί που εμφανίζουν γενετική προδιάθεση για την ασθένεια αυτή, μιας και η δράση των γονιδίων είναι δύσκολο να καταπολεμηθεί

Η παχυσαρκία κατά την κύηση αποτελεί σοβαρό παράγοντα κινδύνου για τις μητέρες και τα παιδιά τους. Πολλαπλές μελέτες παγκοσμίως κατέγραψαν διεξοδικά τους μηχανισμούς με τους οποίους η παχυσαρκία επηρεάζει το αποτέλεσμα της κύησης. Τα συμπεράσματα αυτών των ερευνών καταλήγουν ότι η παχυσαρκία σχετίζεται σημαντικά με σοβαρό κίνδυνο αποβολής, Σακχαρώδους Διαβήτη της κύησης (διαβάστε περισσότερα στο ειδικό άρθρο μας, εδώ), προεκλαμψία, φλεβική θρόμβωση, πρόωρο τοκετό, ανάγκη για καισαρική τομή, επιπλοκές κατά την αναισθησία και λοιμώξεις του χειρουργικού τραύματος. Κατά τη λοχεία, η πιθανότητα η μητέρα, να καταφέρει να θηλάσει, ελαττώνεται σημαντικά ανάλογα με τη βαρύτητα της παχυσαρκίας της, ενώ η διάγνωση Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2 αυξάνει σημαντικά

Εκτός, όμως, από τις επιπλοκές στη μητέρα, η παχυσαρκία της μητέρας σχετίζεται σημαντικά και με κινδύνους για το μωρό της. Αυτοί οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν τον ενδομήτριο θάνατο (δηλαδή το θάνατο του εμβρύου προτού γεννηθεί), τις συγγενείς διαμαρτίες της διάπλασης, τη μακροσωμία (μεγάλο έμβρυο) και το νεογνικό θάνατο (δηλαδή το θάνατο του μωρού στους πρώτους μήνες της ζωής του). Τα παιδιά που γεννιούνται από παχύσαρκες μητέρες εμφανίζουν, όμως, και μακροχρόνια προβλήματα, που παρατηρούνται κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Τα συνηθέστερα από αυτά τα προβλήματα περιλαμβάνουν τον αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας και μεταβολικού συνδρόμου, ενώ μια πρόσφατη μελέτη πιθανολογεί και την επιβράδυνση της νοητικής και της κινητικής ανάπτυξης (μελέτη σε ειδικό άρθρο μας).

Είδαμε στις προηγούμενες παραγράφους του άρθρου μας, ότι η παρουσία παραπανίσιων κιλών σε μια μέλλουσα μητέρα είναι πολύ σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την κύηση. Όμως, και η αύξηση του σωματικού βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αποτελεί εξίσου σημαντικό παράγοντα κινδύνου, ιδίως αν αυτή η αύξηση είναι μεγάλη. Οι τελευταίες μελέτες έδειξαν, ότι οι γυναίκες που εμφάνιζαν τη μεγαλύτερη αύξηση του δείκτη μάζας σώματος κατά τη διάρκεια της κύησης είχαν πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν Σακχαρώδη Διαβήτη της κύησης, μακροσωμία του εμβρύου (μεγάλο μωρό), προεκλαμψία (υπερτασική κρίση στην κύηση) ή να χρειαστούν καισαρική τομή. Το εντυπωσιακότερο εύρημα αυτών των μελετών ήταν ότι οι γυναίκες αυτές είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να γεννήσουν ένα νεκρό μωρό ή να υπάρξει νεογνικός θάνατος (δηλαδή θάνατος του μωρού στους πρώτους μήνες της ζωής του).

Επειδή η παχυσαρκία είναι ένα πρόβλημα ιδιαίτερα δύσκολο στην αντιμετώπισή του, η προσπάθεια μας θα πρέπει να είναι συστηματική. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει την εξέταση από εξειδικευμένο ιατρό, ώστε να διερευνηθούν κατάλληλα οι αιτίες της παχυσαρκίας και να γίνουν κατανοητοί οι μηχανισμοί που συνετέλεσαν στην εμφάνισή της. Στη συνέχεια, ο ιατρός μας θα πρέπει να οργανώσει ένα θεραπευτικό πλάνο με στόχο την αντιμετώπιση όλων των παθολογικών παραμέτρων που οδήγησαν στην παχυσαρκία, σε συνδυασμό με ένα πρόγραμμα διατροφής και άσκησης. Στόχος θα πρέπει να είναι να μην υπάρξει αύξηση του βάρους κατά την κύηση, ή η όποια αύξηση να είναι απειροελάχιστη.

Το ιατρείο μας παρέχει υπηρεσίες υψηλότατου επιπέδου όσον αφορά τη διάγνωση, αλλά και τη θεραπευτική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, των γενετικών διαταραχών που την προκαλούν, αλλά και των μεταβολικών και ορμονικών διαταραχών που μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του βάρους του σώματος. Η πολυετής κλινική εμπειρία μας στο αντικείμενο της παχυσαρκίας, η ενεργός συμμετοχή μας στις εκδηλώσεις της Αμερικανικής Εταιρίας Παχυσαρκίας (The Obesity Society) και η επιλογή μας ως κριτής του ερευνητικού έργου στο αντικείμενο αυτό, αλλά και η συνεχής έρευνα που πραγματοποιούμε στο αντικείμενο της παχυσαρκίας, μας επιτρέπει να καθοδηγήσουμε τους ασθενείς μας κατά περίπτωση. Στη φαρέτρα μας υπάρχουν πολλά όπλα, που έχουν σκοπό, να προστατεύσουμε άκρως αποτελεσματικά τις μέλλουσες μαμάδες, αλλά και τα αγέννητα τέκνα τους από τις επιπλοκές της νόσου.

Την επιτυχία της θεραπευτικής μας παρέμβασης εγγυάται η πολυετής εμπειρία μας, αλλά και η άρτια εκπαίδευσή μας στα Πανεπιστήμια Northwestern University, Chicago, IL και University of Wisconsin, Madison-WI, με το τελευταίο να αποτελεί παγκόσμιο κέντρο αναφοράς για τη χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Ακολουθώντας τις οδηγίες των διεθνών επιστημονικών οργανισμών (The Endocrine Society, American Association of Clinical Endocrinologists, The Obesity Society) στοχεύουμε στην επίτευξη ακριβούς διάγνωσης, και τη χρήση της ασφαλέστερης και αποτελεσματικότερης θεραπείας. Η ολιστική θεραπευτική μας προσέγγιση στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μας και την επιτυχή αντιμετώπιση της νόσου τους με τον καλύτερο τρόπο. Η τελική επιλογή θεραπευτικής στρατηγικής ενσωματώνει πάντα τις ιδέες και απόψεις των ασθενών μας και σέβεται απόλυτα τις προσωπικές τους προτιμήσεις.

Η παχυσαρκία είναι ένα συστηματικό νόσημα που επηρεάζει όλες τις λειτουργίες του σώματος. Δεν θα μπορούσε από αυτές να εξαιρεθεί η γαλουχία (θηλασμός). Τα τελευταία χρόνια πολλές μελέτες παρατήρησαν τις συνέπειες της παχυσαρκίας στην ικανότητα των γυναικών να θηλάσουν τα νεογνά τους, και διαπιστώθηκε  ότι η παρουσία υψηλού δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ>30Kg/m²) επηρεάζει αρνητικά την λειτουργία αυτή. Συγκεκριμένα, οι μελέτες έδειξαν ότι η παχυσαρκία προκαλεί δυσκολία έναρξης της γαλουχίας (lactation initiation) με συνέπεια να καθίσταται δυσχερής η έναρξη του θηλασμού, ή και να χρειάζεται η χρήση ξένου γάλακτος στο μωρό μας. Παράλληλα υπάρχει παραγωγή ελαττωμένης ποσότητας μητρικού γάλακτος (inadequate lactation volume), γεγονός που επιτείνει την τάση χορήγησης ξένου γάλακτος. Τέλος, η παχυσαρκία συνδέεται με μικρότερο χρόνο συνολικής γαλουχίας (lactation duration), με αποτέλεσμα τα νεογνά να εκτίθενται πολύ νωρίτερα στην διάρκεια της ζωής τους σε μη-μητρικό γάλα. Αν και οι μηχανισμοί αυτού του φαινομένου δεν έχουν πλήρως διαλευκανθεί, αποτελούν άλλη μια απόδειξη της σημασίας της παχυσαρκίας και σε αυτό τον πολύ ευαίσθητο τομέα της κοινής ζωής μητέρας και νεογνού. Η ιδεατή προσέγγιση σε αυτό το πρόβλημα συνίσταται στην διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους της γυναίκας προ της κύησης, κατά την κύηση και στην γαλουχία, γεγονός που θα συντελέσει στην καλύτερη υγεία της μητέρας, του νεογνού της, αλλά και ολόκληρης της οικογένειας.

Για περισσότερη ενημέρωση σε θέματα μεταβολισμού, διαβάστε τα ειδικά άρθρα μας, εδώ, ενώ για θέματα παχυσαρκίας διαβάστε τα αντίστοιχα άρθρα μας, εδώ. Για περισσότερες πληροφορίες για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των νοσημάτων που προέρχονται από αυτή την ασθένεια, επικοινωνείτε με το ιατρείο μας, εδώ.